Kompetencje przyszłości, czyli analiza danych i wnioski z raportu „Prognozy przyszłości. Know How 2021” do zastosowania w codzienności biznesowej
Z pandemicznego krajobrazu, który coraz wyraźniej rysuje się na horyzoncie, jesteśmy w stanie wyciągać pierwsze wnioski i coraz pewniej podejmować biznesowe decyzje. Celowo nie użyłam słowa „postpandemicznego”, bo – gdy piszę ten artykuł – o zakończeniu pandemii wszyscy nadal tylko marzymy. Nie chciałabym również, aby stała się ona głównym wątkiem artykułu.
Pandemia nie jest jedynym wyzwaniem, z którym mierzymy się zarówno globalnie, jak i lokalnie. Co więcej to wcale nie ona wymusiła zmiany, o których będę pisała. Pandemia tylko przyspieszyła konieczność wdrożenia zmian, które od lat były zapowiadane.
Raport – moje źródło wniosków i rekomendacji do działania – analizuje zmiany, jakie na rynku pracy wywołało rozprzestrzenianie się wirusa, analizuje kompetencje pracowników i liderów przyszłości. Podaje też możliwe scenariusze rozwoju biznesu.
W tym krajobrazie pandemia podkręciła tempo zmian, co powoduje, że mamy jeszcze mniej czasu na testowanie i podejmowanie decyzji.
Pierwsze miesiące zmienionej rzeczywistości wskazują, gdzie szukać rozwiązań, a nie jaki powinniśmy obrać kierunek. W tym właśnie pomocne stają się badania, analizy danych i połączenie kropek z megatrendów z nowymi zjawiskami.
Wielowymiarową perspektywę i wsparcia w ich interpretacji dodają eksperci, którzy nie tyle tłumaczą, jak żyć, ile jakie stworzyć strategiczne scenariusze dla naszych biznesowych celów i działań.
W niniejszym artykule kluczowa dla firm jest perspektywa przyszłego rynku pracy, gdyż to on jest motorem dla naszych biznesowych celów i wizji.
Kompetencje przyszłości, czyli dla kogo te wskazówki będą użyteczne?
Dla wszystkich osób, które wnikliwie obserwują rynek pracy, czy to z perspektywy pracodawcy czy pracownika. Jeżeli reprezentujesz drugą opcję, to jestem pewna, że świadomie zarządzasz swoim rozwojem zawodowym i zdobyta wiedza pozwoli Ci szybciej zadziałać i dopasować się do zmieniającej się rzeczywistości.
Dlatego niezależnie od tego, czy jesteś liderem zespołu zatrudnionym na etacie czy właścicielem firmy, wiem, że opisane niżej wnioski i wskazówki pomogą ci odważniej podejmować decyzje i poczuć się bezpieczniej w tym mało przewidywalnym świecie.
Dzięki artykułowi poznasz:
- Rynek pracy w przyszłości,
- Kompetencje pracownika przyszłości,
- Kluczowe umiejętności skutecznego lidera,
- Cztery prawdopodobne scenariusze przyszłości i wnioski do zastosowania od zaraz.
Jeśli potrzebujesz więcej szczegółów, zdecydowanie zachęcam, abyś sięgnął do źródła – raportu pt. „Prognozy przyszłości – OLX Praca. Know How 2021”
Rynek pracy, czyli biznes w drodze ku przyszłości
Jim Collins w swojej książce „Od dobrego do wielkiego”, pisząc o skutecznym liderze, użył analogii, w której lider firmy jest kierowcą autobusu, a jego głównym i najważniejszym zadaniem jest zabrać w drogę kluczowe osoby. Choć od wydania książki minęło wiele lat, to analogia jest jak najbardziej aktualna. Współpraca jest bardziej efektywna niż indywidualne działanie, a – gdy mamy ambitne cele – silny zespół jest niezbędny.
Wybór jest jeden. Jeżeli chcesz dotrzeć daleko i Twoje marzenia są wielkie, to wybierz autobus i zabierz kluczowe osoby. Przejazd tej drogi samochodem wyścigowym, dodatkowo w pojedynkę, jest pozornie szybszy. Jednak po drodze czeka cię mnóstwo wyzwań, z którymi i tak będziesz musiał się zmierzyć. Warto, by ktoś ci pomógł. Dlatego to właśnie zespół i współpraca są tutaj kluczowe.
W takim razie, jaki powinien być lider?
Najważniejsze umiejętności skutecznego lidera
Lider przyszłości to ktoś więcej niż manager zarządzający pracownikami i pilnujący, aby procesy przebiegały sprawnie. To, co staje się konieczne i wyróżnia dobrych od najlepszych, to umiejętności społeczne, przywódcze – wręcz psychologiczne. Zespół nie szuka kontrolera, ale kogoś, kto będzie połączeniem autorytetu i mentora. Lider ma być inspiracją, emocjonalnym i taktycznym wsparciem, ma pojawiać się z pomysłem czy rozwiązaniem palącego problemu. Taką perspektywę dobitnie podkreśla w raporcie prof. Jacek Szołtysek.
„Innowacyjność płynie z rozmowy, nie da się jej zrobić samemu. Jeśli ludzie będą siedzieli tylko w domu i pracowali przy komputerach, zatracą swoje zdolności innowacyjne. Konieczne jest wychodzenie do innego miejsca, gdzie są inni ludzie z innej branży. Konieczne są też przestrzenie publiczne – żeby w nowym systemie pracy ludzie mogli być innowacyjni. Firmy muszą dopuszczać wolnomyślicielstwo mające na celu poszukiwanie nowych rozwiązań. Popełnianie błędów jest częścią uczenia się”.
Z tego powodu w raporcie na samym szczycie kluczowych kompetencji lidera przyszłości pojawiają się:
• kompetencje społeczne (np. prowadzenie otwartej i merytorycznej wymiany zdań bez konfliktów interpersonalnych),
• praca w niepewności, ciągłej zmianie i otwartość na tę zmianę,
• słuchanie, słyszenie i odpowiadanie na potrzeby pracowników,
• utrzymywanie motywacji i rozwijanie kompetencji niezbędnych do pracy w zespole i realizowania zadań. Więcej o roli lidera mówię w podcaście.
Pełną listę znajdziesz w raporcie
Chciałabym omówić jeszcze jeden ważny element, mianowicie umiejętność budowania poczucia wspólnoty i ducha zespołu, gdy pracownicy nie przebywają ze sobą w jednym miejscu, bo pracują zdalnie. Właśnie to przeniesienie kompetencji przywódczych do wirtualnego świata, to działanie na odległość będzie biznesowym „sprawdzam” dla dużej części liderów.
Z perspektywy otoczenia biznesowego i celów nie dziwią więc najbardziej pożądane i cenione umiejętności u pracowników, którzy ten zespół będą tworzyć.
Pracownik – kompetencje przyszłości
Wśród osób badanych dominowały głosy i argumenty wskazujące następujące kompetencje:
- umiejętność współpracy,
- wykazywanie odporności na stres,
- umiejętność zarządzania czasem,
- samorozwój – umiejętność i chęć nieustannego rozwoju,
- kreatywność,
- zdolności interpersonalne i komunikacyjne,
- empatia.
Jak będzie wyglądał rynek pracy w przyszłości
Pandemia nie spowodowała rewolucji, ale wyniosła na wierzch to, co było już widoczne gdzieś na obrzeżach rynku pracy. Ze strategicznego punktu widzenia pokazała, że planowanie długiego horyzontu czasowego staje się mało skuteczne, a wręcz niepraktyczne.
Dla firmy motorem napędzającym zaczynają być nie tyle cele i plany, ile wartości i kultura organizacyjna. Z pewnością przetrwają nie najwięksi, ale najbardziej elastyczni i ci, co wykorzystują pojawiające się szanse i odpowiednio unikają ryzyka. Tego nie da się zrobić z usztywnionymi celami i planami.
Dla pracowników możliwość zaangażowania się w pracę z sensem (czytaj: pracę opartą na wartościach i wyższych celach), utrzymanie work-life balance’u oraz well-beingu będzie oczekiwaniem z poziomu tych podstawowych. Oczywiście nie wykształci się to we wszystkich pokoleniach i grupach społecznych. Jednak, gdy mówimy o pracowniku przyszłości, zdecydowanie taką perspektywę warto zachować.
Widać to nie tylko w postawach pracowników, ale także w celach, jakie stawiają sobie firmy, i presji społecznej, z jaką się mierzą. W raporcie na temat rynku pracy przyszłości ciekawie mówi Dorota Zielińska ze studia Workplace
„Jakość firmy będzie oceniana nie tylko przez to, jak dużo wyprodukowała. Jeśli miarą sukcesu będzie tylko wynik finansowy, to nigdy biznes nie będzie dbał o jakość powietrza i planetę. Firmy pracujące tylko dla czystego zysku będą upadały. W obliczu kryzysu klimatycznego firma, która nie ogłosi swojej polityki walki z tym z problemem, strzeli sobie w kolano. Klarowność i transparentność to czynniki, które w przyszłości będą bardzo ważne”.
Cztery prawdopodobne scenariusze przyszłości
Pisałam już o liderze i pracowniku przyszłości. Mamy perspektywę rozwoju rynku pracy w najbliższych latach. Warto to wszystko uwzględnić w scenariuszach przyszłości.
Nie jestem futurystą, więc tutaj przychodzą z pomocą osoby, które lepiej się na tym znają – Zuzanna Skalska oraz pracownicy studia strategiczno-projektowego Greenhat Innovation. Przedstawione cztery scenariusze są całkiem różne, choć na pewno równie prawdopodobne.
W raporcie przybrały ciekawe nazwy:
1. Czuły kapitalizm,
2. Aktywna odnowa,
3. Kapitalizm nadzorujący,
4. Mniej wystarczy.
O interpretacji tych scenariuszy i możliwym rozwoju wydarzeń ciekawie mówi dr Aleksandra Przegalińska
Dla fanów przewidywania przyszłości rozwinięte scenariusze to nie lada gratka. Zwłaszcza, że nie tyle pisze się o nich futurystycznie, ile uwzględnia w nich konkretne zjawiska, z którymi mamy już do czynienia.
Na koniec jeszcze jeden praktyczny biznesowy smaczek.
To, co jest ciekawe i warte pogłębienia, to wnioski z badań dla każdego z czterech scenariuszy. W raporcie jest ich osiem. Co ważniejsze, pokazują one szanse i możliwości dla biznesu. („Prognozy przyszłości – OLX Praca. Know How 2021” s. 99). Przytoczę trzy wnioski, które uważam za najważniejsze, i dlatego się na nich skupię.
Kompetencje przyszłości – trzy wnioski z badań do wdrożenia od zaraz:
1. Digitalizacja, cyfryzacja, automatyzacja nabrały tempa wskutek pandemii. Rozwój technologii będzie koniecznością. Firmy są zmuszane za nim podążać.
2. Technologia się zmienia, zespoły pracują zdalnie – ludzie muszą się nieustannie dokształcać. Dokształcać nie tylko w ramach firmy, ale także samodzielnie, jeśli będą chcieli rozwijać swoją karierę na dynamicznym rynku pracy.
3. Nadal będziemy doświadczali wzrostu roli kobiet. Hybrydowy model pracy ułatwia godzenie obowiązków rodzinnych i zawodowych. Coś, czego biznes nie był w stanie zapewnić przez lata.
Podsumowując
Raport „Prognozy przyszłości – OLX Praca. Know How 2021” to racjonalne, oparte na wynikach badań spojrzenie, które potwierdza, że czeka nas wiele wyzwań i przemian.
Wielu by chciało (ja również), aby ten raport był szklaną kulą, w której możemy zobaczyć przyszłość. Więcej, może nawet czarodziejską różdżka lub panaceum na wszelkie biznesowe troski. Tak, dobrze by było… Na szczęście dokładna analiza raportu, krytyczne myślenie (tak, jest ono jedną z kluczowych kompetencji przyszłości) pozwala lepiej się przygotować na część z przedstawionych wyzwań.
Jedna odpowiedź